Ο φτωχόκοσμος

Ο Φτωχόκοσμος βγήκε από το τυπογραφείο του Νεκράσοφ το Γενάρη του 1846. Την ίδια χρονιά ο Μπελίνσκι θα γράψει σε άρθρο του: «Στη ρωσική λογοτεχνία δεν υπάρχει άλλο προηγούμενο μιας τόσο γοργής φήμης, σαν τη φήμη του κ. Ντοστογιέφσκι. Τα σχόλια για Το Φτωχόκοσμο και για την εμφάνιση ενός νέου και σπάνιου ταλέντου στο στίβο της ρωσικής λογοτεχνίας έχουν προηγηθεί αρκετά από την έκδοση του ίδιου του βιβλίου. Το να πετύχει κανείς ν’ αναστατώσει, να συγκλονίσει βαθιά την ψυχή του αναγνώστη, αλλά και, από την άλλη, να τον αναγκάσει ταυτόχρονα να χαμογελάσει ανάμεσα από τα δάκρυά του, ε, αυτό είναι Τέχνη! Αυτό είναι Ταλέντο! Τιμή και δόξα στο νέο ποιητή, που η μούσα του αγαπάει τους ανθρώπους που ζουν μέσα στις τρώγλες και στα υπόγεια!» Και γιατί όλ’ αυτά; Μα γιατί εσύ είσαι μια ορφανή, γιατί είσαι μια κοπέλα απροστάτευτη, γιατί δεν έχεις κανένα φίλο ισχυρό που να σου δώσει την προστασία του. Αλλά τι κόσμος μπορεί να είναι αυτός, τι άνθρωποι, όταν δεν το λογαριάζουν για τίποτα να προσβάλουν μια ορφανή; Αυτοί είναι κατακάθια, είναι σκουπίδια και όχι άνθρωποι ... Κατά τη δική μου γνώμη, καλή μου, να, εκείνος ο λατερνατζής που είδα σήμερα εκεί στην Γκοροχοβάια εμπνέει περισσότερο σεβασμό στους άλλους απ’ ό,τι αυτοί. Αυτός, έστω, μπορεί να περπατάει όλη μέρα, μπορεί να κατασκοτώνεται, να περιμένει τη μουχλιασμένη, την ελεεινή πεντάρα για να φάει, για να ζήσει. Και παρόλ’ αυτά, αυτός ο λατερνατζής είναι ο ίδιος κύριος του εαυτού του, συντηρεί μόνος του τον εαυτό του. Δεν καταδέχεται να γυρέψει ελεημοσύνη.