Ο τελευταίος πειρασμός (χαρτόδετο)

Δεν έχει έλεος η καρδιά, όταν πάρει τον ανήφορο.

Ο Τελευταίος πειρασμός είναι έργο της ώριμης ηλικίας του Νίκου Καζαντζάκη και εκφράζει την ιδιαίτερη φιλοσοφία ζωής του, ενώ θέμα του είναι ο ίδιος ο Χριστός, αυτός που ονομάζεται Ιησούς.

Τον Καζαντζάκη πάντοτε συγκλόνιζε η πάλη ανάμεσα στο πνεύμα και στην ύλη, οι δοκιμασίες που υπομένει ο άνθρωπος προκειμένου να φτάσει στην τελειότητα και την ομοιότητα προς το Θεό.
Και γι’ αυτό έγραψε ότι η ζωή του υπήρξε ένας κακοτράχαλος ανήφορος προκειμένου να βρει τον σκοτεινό όγκο του Θεού και να ενωθεί μαζί του.

Έτσι στον Τελευταίο Πειρασμό, παρουσιάζεται ο Εσταυρωμένος Ιησούς να υποφέρει ως άνθρωπος και να βασανίζεται για να υποτάξει τη φύση του και να υπερβεί στη θεότητα.

Κατά τη μυθοπλασία του Καζαντζάκη, ο Χριστός σε μια απειροελάχιστη στιγμή βυθίζεται σε όνειρο και βλέπει ότι είναι ένας απλός άνθρωπος που ζει μια καθημερινή ζωή.
Μόλις όμως συνέρχεται, επανεισέρχεται στη θειότητα της αποστολής Του, στην αυταπάρνηση και τη θυσία για τη σωτηρία του κόσμου.

Για τον Καζαντζάκη, ο Άνθρωπος είναι ήρωας και άγιος μαζί.

Ποτέ δεν ακολούθησα με τόσο τρόμο την αιματωμένη πορεία του στο Γολγοθά, ποτέ δεν έζησα με τόση ένταση, με τόση κατανόηση κι αγάπη το Βίο και τα Πάθη του Χριστού, όσο τις μέρες και τις νύχτες που έγραφα τον Τελευταίο Πειρασμό.
Γράφοντας την εξομολόγηση ετούτη της αγωνίας και της μεγάλης ελπίδας του ανθρώπου ήμουν συγκινημένος τόσο που τα μάτια μου βούρκωναν,δεν είχα νιώσει ποτέ με τόση γλύκα, με τόσο πόνο να πέφτει στάλα στάλα το αίμα του Χριστού στην καρδιά μου.
Γιατί ο Χριστός, για ν’ ανέβει στην κορυφή της θυσίας, στο Σταυρό, στην κορυφή της εξαΰλωσης, στο Θεό, πέρασε όλα τα στάδια του αγωνιζόμενου ανθρώπου.